Vụ xả súng chết chóc bên ngoài
khách sạn Mandalay Bay ở Las Vegas đêm Chủ nhật 1/10 một lần nữa làm dấy
lên những tranh cãi về “văn hóa súng” của nước Mỹ.
Theo CNN, quan điểm về súng ống ở Mỹ
chia làm 2 trường phái. Trường phái thứ nhất là những người lớn lên bên
cạnh súng ống và xem chúng như là một phần mở rộng của quyền tự do cơ
bản. Trường phái thứ hai không quen thuộc với súng ống và luôn giữ thái
độ hoài nghi về nó.
Khi một vụ xả súng diễn ra, trường phái
thứ nhất sẽ cho rằng “chúng ta cần thêm luật kiểm soát súng để ngăn chặn
hành vi bạo lực này”. Tuy nhiên, trường phái thứ hai sẽ phản bác:
“Những kẻ xấu vẫn tiếp tục làm việc xấu, cho dù luật súng ống có gắt gao
hơn, trừ phi cấm hẳn nó”.
Để hiểu rõ về thái độ của người Mỹ với
văn hóa súng, CNN trích dẫn 8 biểu đồ rút ra từ các dữ liệu do Trung tâm
Nghiên cứu Gallup và Pew thu thập.
1. Đa số người Mỹ nghĩ rằng luật súng nên được thực hiện nghiêm ngặt hơn
Theo dữ liệu mới nhất của Gallup, 55% số
người được khảo sát cho biết muốn luật súng chặt chẽ hơn, trong khi chỉ
10% muốn luật nới lỏng hơn. 1/3 người muốn giữ nguyên luật hiện hành.
Trong vài năm gần đây, đã có sự gia tăng trong tỷ lệ ủng hộ những biện
pháp khắt khe hơn đối với súng ông. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn
nhiều so với những năm 90 của thế kỷ trước. Lúc đó, có tới 70% người dân
muốn có luật súng ống khắt khe hơn.
2. 4/10 người có súng trong nhà
42% người được hỏi cho biết họ sở hữu
một khẩu súng (30%) hoặc sống trong một ngôi nhà với ai đó sở hữu một
khẩu súng (11%), theo số liệu của Pew. Gần 6 trong mỗi 10 người nói
không có súng trong nhà họ. 2/3 những người có súng cho biết họ sở hữu
nhiều khẩu súng và gần 3/4 nói họ cảm thấy khó tưởng tượng nếu không sở
hữu súng.
Tình trạng sở hữu súng dường như cũng
khác nhau ở đảng phái. Hơn 40% đảng viên đảng Cộng hòa và những người
độc lập nhưng ủng hộ đảng Cộng hòa nói rằng họ sở hữu một khẩu súng,
trong khi chỉ có 20% đảng viên Dân chủ và những người phi đảng phái ủng
hộ đảng Dân chủ có súng.
3. 3/4 chủ súng tin rằng sở hữu khẩu súng là quyền tự do cơ bản
Những người Mỹ có súng thường tin rằng
đó là quyền tự do cơ bản, bắt nguồn từ các nguyên tắc lập quốc. Theo
Pew, 74% chủ súng cho rằng quyền sở hữu khẩu súng của họ là “cần thiết
cho cảm giác tự do” của mình. Chỉ 1/3 (35%) những người không có súng
tin như vậy.
4. Hầu hết chủ súng đều viện dẫn lý do “bảo vệ”
Đã có một sự thay đổi lớn trong 2 thập
niên qua khi nói đến lý do tại sao người ta sở hữu súng. Trở lại cuộc
thăm dò năm 1999 của Pew, phần lớn (49%) cho biết lý do chính họ có súng
là để săn bắn. “Bảo vệ” là lý do phổ biến thứ hai được viện dẫn (25%).
Nhưng trong một cuộc thăm dò ý kiến vào
năm 2013, điều này đã bị đảo ngược. Khi đó, 48% chủ súng viện dẫn “bảo
vệ” là lý do số một cho việc sở hữu một khẩu súng, trong khi 1/3 cho
biết săn bắn là lý do chính.
5. Chỉ có 1/3 đảng viên Cộng hòa coi bạo lực súng là vấn đề ‘rất lớn’
Phần lớn người Mỹ (50%) nhìn nhận bạo
lực súng ống là một vấn đề “rất lớn”, theo Pew. 1/3 người Mỹ gọi đó là
một vấn đề “lớn vừa phải”.
Nếu tính theo đảng phái, chỉ có 32% đảng
viên Cộng hòa gọi bạo lực súng là một vấn đề “rất lớn”, trong khi 2/3
đảng viên Dân chủ nói như vậy.
6. Chia rẽ sâu sắc về vai trò chính phủ
Trong một cuộc thăm dò ý kiến của tờ
NBC-Wall Street Journal hồi tháng 8, 50% người Mỹ cho biết họ sợ “chính
phủ sẽ đi quá xa trong việc hạn chế quyền sử dụng súng của người dân “,
trong khi 45% cho biết lo lắng lớn hơn của họ là “chính phủ sẽ không làm
đủ để điều chỉnh việc tiếp cận vũ khí”.
7. Các đảng viên Cộng hòa không tin quyền tiếp cận súng làm tăng số vụ xả súng
Đối với hầu hết các đảng viên Dân chủ,
những vụ xả súng như ở Las Vegas là bằng chứng cho thấy Mỹ cần phải có
các biện pháp kiểm soát súng nghiêm ngặt hơn. Nhưng hầu hết các đảng
viên Cộng hòa lại không tin có sự liên quan giữa quyền sở hữu súng và
những vụ xả súng.
Chỉ 1/4 (27%) đảng viên Cộng hòa nói các
điều luật chặt chẽ hơn xung quanh việc mua súng sẽ giúp hạn chế các vụ
xả súng. Trong khi đó, phần lớn (54%) đảng Cộng hòa tin 2 điều này không
liên quan. Những con số này có sự tương phản rõ rệt so với đảng Dân
chủ, khi có tới 2/3 đảng viên Dân chủ tin luật súng ống chặt chẽ hơn sẽ
dẫn đến ít bạo lực súng ống hơn.
8. Người dân đa số ủng hộ tăng cường kiểm soát súng
Đối với vấn đề kiểm tra lý lịch bắt buộc
đối với những người mua súng, 88% đảng viên đảng Dân chủ và 79% đảng
viên Cộng hòa ủng hộ việc chấm dứt cái gọi là “lỗ hổng súng ống”, theo
dữ liệu của Pew. 8/10 đảng viên Cộng hòa và Dân chủ ủng hộ việc nghiêm
cấm mua súng đối với người có vấn đề về tâm thần.
Tuy nhiên, có một sự bất đồng đáng kể
trong đảng viên lưỡng đảng về việc thành lập dữ liệu đăng ký súng quốc
gia, với 85% đảng viên Dân chủ ủng hộ đảng, so với 55% đảng viên Đảng
Cộng hòa. Tương tự, về việc cấm vũ khí hạng nặng có 70% đảng viên Dân
chủ ủng hộ, trong khi tỷ lệ này ở đảng Cộng hòa là 48%.
Nam Thiên
