BỐI CẢNH NÔNG THÔN
Ông Donald
Trump thắng cử vào 2016 nhờ sự ủng hộ tối đa và nông nhiệt của cử tri ở
vùng thôn quê và đặc biệt là nông dân. Theo một nghiên cứu của National
Public Radio (NPR), càng đi sâu về những vùng hẻo lánh, ít người, cử
tri càng ủng hộ Trump và đảng Cộng Hòa. Một cách tổng quát, 62% cử tri ở
nông thôn ủng hộ Trump và đảng Cộng Hòa, 34% ủng hộ Clinton và đảng Dân
Chủ và 4% còn lại ủng hộ các ứng cử viên khác.
Theo
thống kê 2017 của Bộ Canh Nông, Hoa Kỳ có 2.04 triệu nông trại và trại
nuôi gia súc. Những nông trại này đã đóng góp cho nền kinh tế Hoa Kỳ 389
tỉ Mỹ kim vào 2017. Diện tích trung bình của nông trại nói chung là 441
mẫu Anh (0.4 hecta), nhưng có 273,000 nông trại nhỏ từ 1-9 mẫu Anh và
85,127 nông trại lớn có từ 2,000 mẫu Anh trở lên, chiếm 60% tổng số đất
nông nghiệp của Hoa Kỳ. Về lợi tức, Hoa Kỳ có 76,865 nông trại thu nhập
từ một triệu Mỹ kim trở lên hàng năm và 1.56 triệu nông trại có thu nhập
từ 50,000 Mỹ kim trở xuống. Những con số này cho thấy là nông dân Hoa
Kỳ không thuộc giới nghèo.
ĐỜI SỐNG NÔNG THÔN ĐẢO LỘN VÌ THUẾ QUAN
Hai
năm trôi qua, tình hình nông thôn hoàn toàn thay đổi. Nông dân Hoa Kỳ
đang ngậm đắng nuốt cay vì chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung
Quốc đã làm cho thị trường nông phẩm xụp đổ.
Thât
vậy, sau khi áp đặt thuế 30-50% trên solar panel và máy giặt vào tháng
1, 2018 và áp đặt thuế nhập cảng 10% trên nhôm và 25% trên thép vào
tháng 5, chính quyền Trump đã áp đặt 25% thuế nhập cảng quy mô hơn trên
số hàng Trung Quốc trị giá 50 tỉ Mỹ Kim trong hai đợt khác nhau và áp
đặt 10% thuế nhập cảng trên một lượng hàng Trung Quốc trị giá 200 tỉ Mỹ
kim vào cuối năm. Trung Quốc đã trả đũa bằng cách đánh thuế 25% trên
nông phẩm của Hoa Kỳ đồng thời Trung Quốc tìm mua nông phẩm từ những
quốc gia khác như Brazil, Argentina, Canada, Autralia và Thái Lan.
Trung
Quốc mua của Hoa Kỳ một số lượng đậu nành trị giá 9.1 tỉ Mỹ kim trong
thời gian từ tháng 10, 2017 đến tháng 3, 2018 trước khi thuế quan được
áp dụng. Số lượng đậu nành giảm xuống còn 1.88 tỉ Mỹ kim trong thời gian
từ tháng 10, 2018 đền tháng 3, 2019 sau khi thuế quan được áp dụng.
Một
số nước khác như Canada, Mexico, Brazil, Argentina và Liên Hiệp Âu Châu
(LHAC) cũng áp đặt thuế quan trên nông phẩm và một số hàng khác của Hoa
Kỳ. LHAC áp đạt thuế quan trên tổng số hang hóa của Hoa Kỳ trị giá 3.4
tỉ Mỹ Kim bao gồm nông phẩm và một số hàng khác như xe gắn máy
Harley-Davidson, quần áo Levis, rượu bourbon, thép để trả đũa việc Hoa
Kỳ áp đặt thuế trên thép và nhôm. Tổng số nông phẩm Âu Châu nhập cảng từ
Hoa Kỳ trị giá khoảng 951 triệu Euro.
Tổng
Thống Trump chủ trương mở nhiều mặt trận thuế quan cùng một lúc từ Bắc
Mỹ, xuống Nam Mỹ, qua Âu châu, đến Trung Quốc, Nhật và Nam Hàn là một
trong những sai lầm nghiêm trọng.
Kết
quả là nông phẩm của Hoa Kỳ bao gồm đậu nành, bắp, lúa mì, thịt heo, ứ
đọng.. Theo báo cáo của Bộ Canh Nông Hoa Kỳ, số lượng đậu nành tồn kho
tăng 29% so với năm ngoái. Nhờ giá nông phẩm lên cao, lợi tức dòng của
nông nghiệp Hoa Kỳ lên tới 123 tỉ Mỷ kim vào 2013, nhưng xuống chỉ còn
59.5 tỉ Mỹ kim vào năm vừa qua. Cũng trong thời gian này, lợi tức dòng
của một nông trại trung bình là 437,000 Mỹ kim vào 2013 và 339,300 Mỹ
kim vào 2018.
Giá
nông phẩm của Hoa Kỳ xuống thấp làm cho nông dân Hoa Kỳ bị khốn khổ
đáng kể. Giá đậu nành đã giảm 30% và giá vào giữa tháng 5, 2019 xuống
tới mức thấp nhất trong 10 năm qua là 8.3150 Mỹ kim / bushel (35.24
lít). Ông John King, một nông dân ở Arkansas, cho biết giá một bushel
đậu nành là 17 Mỹ kim vào 2012, 10 Mỹ kim vào 2017 và 8 Mỹ kim vào năm
vừa qua. Ông ấy nói ông không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải bán
hết số đậu nành còn lại trước khi thu hoạch mùa gặt năm nay.
Thông
thường Trung Quốc mua một số lượng đậu nành trị giá khoảng 12 tỉ Mỹ
kim, nay vì tranh chấp thương mại, Trung Quốc xoay qua mua đậu nành hầu
hết của Brazil. Trong khi đó. nông dân Hoa Kỳ không kiếm được thị trường
nào khác một khi Trung Quốc ngưng mua nông phẩm của Hoa Kỳ, khiến ông
Trump phải yêu cầu Bộ Canh Nông mua nông phẩm của nông dân để cho không
các nước nghèo sau này.
ẢNH HƯỞNG GIÂY TRUYỀN CỦA THUẾ QUAN
John
Deere là một công ty sản xuất máy móc nông nghiệp nổi tiếng của Hoa Kỳ,
cũng đang bị vạ lây vì tranh chấp thương mại. Trước đây công ty này
tiên đoán doanh thu sẽ tang 7% trong năm 2019, nay đã phải hạ thấp xuống
còn 5% và giảm mức lời từ 3.6 tỉ Mỹ kim xuống còn 3.3 tỉ Mỹ kim. Tranh
chấp thương mại tạo ra bất ổn khiến nông dân trì hoãn đầu tư lớn vào máy
móc.
Theo
một cuộc điều nghiên của Purdue University và Chicago Mercantile
Exchange (CME) Group vào tháng 4 vừa qua, chỉ có 22% nông dân nghĩ rằng
lúc này thuận tiện để đầu tư lớn vào nông trại.
Không
phải chỉ có nông dân hay giới tiêu thụ bị thiệt hại, mà ảnh hưởng của
thuế sẽ liên quan đến mọi người. Theo một cuộc nghiên cứu của Trade
Partnership Worldwide, tại thời điểm này ở mức thuế quan hiện nay, mỗi
gia đình Hoa Kỳ trung bình phải chi thêm 700 Mỹ kim mỗi năm. Nếu ông
Trump áp đặt 25% thuế quan trên tất cả hàng Trung Quốc như ông liên tiếp
đe dọa, mỗi gia đình sẽ phải chi thêm 2,300 Mỹ kim hàng năm và Hoa Kỳ
sẽ phải đối phó với hậu quả mất 2.2 triệu việc làm. Dĩ nhiên, kinh tế
của Hoa Kỳ, Trung Quốc và nhiều nước khác sẽ co cụm lại.
Harley-Davidson
quyết định chuyển một số bộ phận sản xuất xe gắn máy từ Hoa Kỳ qua Thái
Lan để tránh thuế quan của LHAC. Âu Châu là một thị trường quan trọng
của xe gắn máy sau Hoa Kỳ. Harley-Davidson bán được gần 40,000 xe gắn
máy tại Âu Châu. Với thuế quan từ 6% - 31% hiện nay làm cho giá xe gắn
máy tăng trung bình là 2,200 Mỹ kim. Công ty đã tạm thời không tăng giá
và chịu thiệt khoảng 30 – 45 triệu Mỹ kim trong năm 2018. Nhưng thuế
quan của LHAC sẽ còn dự trù tăng lên đến 56% vào năm 2021..
Nếu
ông Trump có thể cứu được tất cả khoảng 140,000 việc làm trong khu công
nghệ thép - nhôm bằng cách tăng thuế quan trên thép và nhôm nhập cảng,
ông ấy sẽ gây rủi do cho 5 triệu việc làm trong những công nghệ xử dụng
thép vì giá thép và nhôm của Hoa Kỳ cao hơn giá thế giới lần lượt 20% và
khoảng 7-10%. Không biết bao nhiêu sản phẩm của Hoa Kỳ một phần làm
bằng nhôm và thép, từ lon Coca Cola, xe Chevrolet đến Boeing 787. Những
công ty sản xuất thép và nhôm của Hoa Kỳ hưởng lợi vì thuế nhập cảng và
những công ty sử dụng thép và nhôm cùng với giới tiêu thụ đang bị thiệt
thòi. Nếu Hoa Kỳ bán được ít sản phẩm dùng nhôm và thép, cán cân thương
mại của Hoa Kỳ thiếu hụt thêm chứ không giảm. Ngoài ra, 3.4 triệu nông
dân, trong đó có 300,000 người trồng đậu nành, cũng bị ảnh hưởng.
NÔNG DÂN LÊN TIẾNG
Cách
đây vài ngày ba nhóm nông dân lúa mì, đậu nành và bắp đã họp và lên
tiếng chống lại giải pháp gia tăng thuế quan mới nhất của ông Trump đã
làm cho cuộc tranh chấp thương mại sôi sục thêm. Ba nông phẩm này chiếm
171 triệu mẫu Anh đất nông nghiệp của Hoa Kỳ. Ông Lynn Chrisp, Chủ Tịch
Hiệp Hội Nông Dân Sản Xuất Đậu Nành Toàn Quốc tuyên bố “Nông dân lâu nay
kiên nhẫn và bằng lòng chờ đợi kết quả của các cuộc thương lượng, nhưng
với mỗi ngày trôi qua, sự kiên nhẫn vơi dần đi. Nông nghiệp cần sự chắc
chắn, không cần thêm thuế quan.”
Cũng
cách đây vài ngày, Patty Edelburg, Phó Chủ Tịch của Hiệp Hội Nông Dân
Toàn Quốc (National Farmers Association) có trụ sở đặt tại Washington,
đại diện 200,000 nông trại, xuất hiện trên màn hình của Fox News, trình
bầy về tình trạng khốn khổ của nông dân đang phải đối phó với lợi tức và
giá suy giảm. Hậu quả quả là nhiều nông trại đã phải phá sản. Số nông
trại rao bán tăng gấp đôi.
Theo
báo cáo của Ngân Hàng Dự Trữ Liên Bang tại Minneapolis, Minnesota, số
nông trại phá sản tại sáu tiểu bang ở miền Trung Tây tăng 30% trong năm
2018. First Midwest Bank ở Chicago cho biết trường hợp trả nợ không đúng
hạn tăng 287% cũng trong năm vừa qua.
Tổng
Thống Trump tiếp tục kêu gọi nông dân kiên nhẫn, hi sinh, yêu nước. Ông
Christopher Gibbs, một nông dân ở Ohio, nói trong một cuộc phỏng vấn
truyền hình của CNN cách đây ba ngày rằng chiến tranh thương mại giữa
Hoa Kỳ và Trung Quốc đã làm cho nông dân “rơi tự do” với lợi tức giảm
đột ngột đáng kể. Ông nhận xét rằng lời cám ơn nông dân yêu nước
(patriot farmers) hi sinh chịu đựng gánh nặng, gây ra bởi thuế quan, của
Tổng Thống Trump và các đồng minh Cộng Hòa là xạo ngôn rẻ tiền (cheap
rhetoric) dùng để bịt miệng nông dân, nhưng ông sẽ không yên lặng.
Vào
đầu tháng 5 vừa qua, Tổng Thống Trump quyết định tăng thuế quan một lần
nữa từ 10% lên 25% trên một số hàng Trung Quốc trị giá 200 tỉ Mỹ kim.
Trung Quốc đáp trả bằng cách tăng thuế trên 60 tỉ Mỹ kim hàng của Hoa
Kỳ. Tranh chấp thương mại căng thẳng trở lại và có nguy cơ kéo dài thêm
khiến một số thành viên Quốc Hội thuộc đảng Cộng Hòa đã phải công khai
lên tiếng bênh vực nông dân và chỉ trích chính sách của ông Trump.
TNS
Charles E. Grassley (Cộng Hòa, Iowa), Chủ Tịch Ủy Ban Tài Chánh Thượng
Viện, tuyên bố ông sẽ viết thư trình bầy những lo âu của nông dân. TNS
Mitch McConnell (Cộng Hòa, Kentucky), Lãnh Tụ Đa Số Thượng Viện, lên
tiếng “Không ai thắng cuộc chiến thương mại ngoại trừ cuối cùng đạt được
thỏa hiệp, sau đó bỏ thuế quan đi.”
Nhưng
không phải thành viên Quốc Hội nào cũng đồng ý với nông dân. TNS John
Kennedy (Cộng Hòa, Louisiana) ủng hộ đường lối của Tổng Thống Trump. Ông
nói rằng nông dân phải chịu đựng trong “ngắn hạn” để mạnh tay với Trung
Quốc về thương mại.
CỨU TRỢ NÔNG DÂN
Vào
tháng 8 năm vừa qua, Tổng Thống Trump quyết định dành 12 tỉ Mỹ kim từ
tiền quỹ thuế quan để giúp nông dân đang bị khó khăn vì tranh chấp
thương mại qua ba giải pháp: tìm thị trường xuất cảng mới, tiêu thụ nông
sản thặng dư và trả tiền trực tiếp cho những nông dân sản xuất đậu
nành, bắp, lúa mì, bông gòn, lúa miến (sorghum), sữa và heo. Cách đây
vài ngày, ông Trump cho biết ông dự trù dành thêm 15 tỉ Mỹ kim để trợ
giúp nông dân. Ông Trump vẫn tiếp tục nói một cách sai lầm rằng tiền
thuế này do Trung Quốc trả.
Biện
pháp trợ giúp này chỉ có tích cách tạm bợ để xoa diu sự tức giận của
nông dân và trên thực tế có nghĩa là lấy tiền thuế của người tiêu thụ
hàng Trung Quốc để giúp không cho nông dân có nông sản thặng dư vì Trung
Quốc áp thuế và mua của nước khác. Nông dân thật sự là nạn nhân. Họ
muốn có một giải pháp dài hạn với thị trường để bán nông phẩm, chứ không
muốn nhận tiền bồi thường. Đối với nông dân đây giản dị là một biện
pháp bố thí, không vinh dự.
Một
số nông dân Hoa Kỳ nghi ngờ quỹ cứu trợ này. Ông John Wesley Boyd, sở
hữu chủ một nông trại cỡ trung bình ở miền nam Virginia, cho biết rằng
ông chưa nhận được một đồng xu nào từ quỹ này và ông nghĩ rằng chỉ những
nông trại lớn mới được hưởng tiền cứu trợ.
LỜI KẾT
Hoa
Kỳ nhập cảng một số hàng của Trung Quốc trị giá 540 tỉ Mỹ kim so với
120 tỉ Mỹ kim Trung Quốc mua của Hoa Kỳ. Vì vậy ông Trump có thể nghĩ
rằng ông sẽ có nhiều quân bài để hù dọa ông Tập và ông sẽ đánh bại ông
Tập. Trong trường hợp này cuộc chiến sẽ còn kéo dài. Nông dân Hoa Kỳ
không đủ sức để chờ đợi. Nông nghiệp phụ thuộc vào thời tiết. Nông dân
chỉ có thể du di một hai tuần để bắt đầu vụ mùa mới để 3-6 tháng sau gặt
hái. Thât vậy, nhiều bản tin đã cho thấy số nợ của nông dân đã gia tăng
trong hai năm gần đây và số nông trại khai phá sản nhiều hơn.
Tuy
nhiên đây mới chỉ là khởi đầu.. Tình trạng tài chánh của nông dân sẽ
trở nên tồi tệ hơn trong những tháng tới. Nông dân đang phải đối phó với
muôn vàn khó khăn khi mà nông sản không bán được còn ứ đọng trong kho,
trồng thêm hoa mầu mùa xuân này thì bán cho ai, ngồi chờ thời cơ lấy
tiền đâu trả nợ.
Tổng
Thống Trump tự mệnh danh là một “tariff man” (một người thuế quan). Ông
từng tuyên bố “Chiến tranh thương mại tốt và dễ thắng.” Trên thực tế
chiến tranh thương mại không dễ thắng chút nào mà mọi phe có thể đều
thua. Đối với nông dân, chiến tranh thương mại của ông Trump đã thua ở
Mặt Trận Nông Thôn.
Thời
gian không về phe với Hoa Kỳ như trong những cuộc chiến tranh gần đây,
đặc biệt là chiến tranh tại Việt Nam. Trong khi đó Trung Quốc có sức
chịu đựng cao và ông Tập không phải đối phó với tự do báo chí, những
cuộc nổi loạn của nông dân hay đảng đối lập.
oo0oo
"When Journalists are silenced, people are silenced" Anonymous.
