Điều tra Trump-Nga: Sáu nhức đầu pháp lý không buông TT Donald Trump

Anthony Zurcher, Phóng viên BBC ở Bắc Mỹ

 

BBC ngày 26 tháng 12 2018

 

Các cuộc điều tra về những khoản tiền bí ẩn và những mối quan hệ khả nghi giữa chiến dịch tranh cử của ông Trump và Nga đã thống trị các trang báo từ đầu năm đến nay.

Nhưng không chỉ vậy, Trump còn đang phải đối mặt với nhiều thách thức pháp lý khác.

Tại New York và Washington, danh sách các vụ việc điều tra dấn sâu vào thế giới của Trump đang ngày càng dài thêm.

 

1.- Tiền quyên được cho lễ nhậm chức

Hôm thứ Năm, Wall Street Journal đưa tin rằng ủy ban phụ trách lễ nhậm chức tổng thống năm 2017 đang bị liên bang điều tra.

Ủy ban này đã gây quỹ được 107 triệu đôla, bao gồm 14 triệu từ các người ủng hộ là nhân viên trong các công ty chứng khoán, đầu tư và gần 10 triệu từ những người trong ngành bất động sản.

Tổng số tiền quyên góp này gần gấp đôi kỷ lục trước đây của ông Barack Obama vào 2009.

Cuộc điều tra sẽ xét xem số tiền đó đã được sử dụng như thế nào và liệu những người đóng góp có tìm cách tiếp cận chính quyền mới hay không.

Một báo cáo của ProPublica cho biết một "nhà chuyên tổ chức lễ nhậm chức tổng thống" lo ngại rằng khách sạn Trump International ở Washington đã tính quá giá cho các phòng nghỉ, bữa ăn và cơ sở khác, và vì thế, có thể vi phạm luật thuế Hoa Kỳ.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ ở nam Manhattan đang điều tra vụ việc này - đây cũng là đội đang điều tra các vụ việc quanh Micheal Cohen, luật sư cũ của ông Trump.

Theo Wall Street Journal, cuộc điều tra mới này đã được tiến hành sau khi các nhân viên liên bang phát hiện ra nhiều bằng chứng mới sau khi khám xét văn phòng của Cohen hồi tháng Tư.

Nguy cơ cho tổng thống: Phát ngôn viên báo chí Nhà Trắng Sarah Huckabee Sanders nói "điều này không liên quan gì đến tổng thống hay đệ nhất phu nhân" khi được hỏi về bài viết của Wall Street Journal. Có thể là như thế, nhưng một số bạn bè và cộng sự thân cận nhất của tổng thống - và con gái ông, Ivanka - đã đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức lễ nhậm chức.

 

2.- Ảnh hưởng từ ngoại bang

Trọng tâm chính của cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller là tìm hiểu xem có bất kỳ mối quan hệ nào giữa Nga và chiến dịch tranh cử của tổng thống Trump, nhưng theo các báo cáo gần đây, cuộc điều tra có thể đã mở rộng, bao gồm cả các mối liên hệ với các quốc gia khác.

Một bài báo của Daily Beast cho biết rằng "giai đoạn hai" trong cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt sẽ bắt đầu vào đầu năm tới và có thể sẽ có các bản cáo trạng - chỉ ra rõ mối liên hệ giữa chiến dịch của ông Trump và Ả Rập Saudi, Israel và các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

̀New York Times cũng liên kết thông tin này với cuộc điều tra lễ nhậm chức, chỉ ra rằng các điều tra viên liên bang ở New York đang xem xét liệu có bất kỳ khoản đóng góp ngoại bang bất hợp pháp nào cho ủy ban lễ nhậm chức không.

Nhóm của ông Mueller cũng được cho là đang điều tra kỹ lưỡng một nhóm thân Trump để xem họ có nhận được khoản tiền nào từ nước ngoài trong chiến dịch tranh cử năm 2016 hay không.

Ả Rập Saudi và UAE, cũng như Qatar, một lần nữa được nhắc đến.

Tổng thống gọi toàn bộ cuộc điều tra Mueller là "cuộc săn lùng phù thủy" và chắc chắn sẽ phản đối kịch liệt việc mở rộng cuộc điều tra.

Nguy cơ cho tổng thống: Kể từ khi nắm vai trò tổng thống, ông Trump đã luôn cho Ả Rập Saudi mọi ưu đãi - chọn quốc gia này cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên, bênh vực Ả Rập Saudi trong tranh chấp với Qatar và đưa ra lời biện hộ cho Hoàng tử Mohammed bin Salman sau vụ nhà báo Jamal Khashoggi bị ám sát. Văn phòng công tố viên đặc biệt có thể làm nhiều hơn là chỉ thắc mắc tại sao. 

 

3.- Khách sạn Trump Hotel

Ngay sau khi được bầu làm tổng thống, ông Trump tuyên bố rằng các doanh nghiệp của ông sẽ quyên góp tất cả khoản thu nhập từ chính phủ nước ngoài cho ngân khố Hoa Kỳ.

Vào tháng Ba, Trump Organization tặng 151.470 đôla lợi nhuận từ các chính phủ nước ngoài vào ngân quỹ trong năm 2017 - mặc dù không công bố thêm thông tin cụ thể.

Thủ tục này là để tránh vi phạm Foreign Emoluments Clause trong Hiến Pháp Hoa Kỳ, nghiêm cấm viên chức chính phủ biên Bang nhận tặng phẩm, tiền tài (Emoluments), tước vị của chính phủ nước ngoài mà không được Quốc Hội đồng thuận.

Mặc dù các luật sư của tổng thống nói rằng những đóng góp như vậy không bắt buộc, ông Trump cam kết sẽ làm như vậy "để loại bỏ bất kỳ phiền hà bằng cách tuân thủ hơn những gì Hiến pháp yêu cầu".

Tuy nhiên, vào tháng Sáu, các luật sư của Quận Columbia và Maryland kiện ông Trump, cho rằng tổng thống đang tiếp tục thu lợi nhuận từ chi tiêu của chính phủ nước ngoài tại các khách sạn của ông - đặc biệt là khách sạn cùng tên của ông chỉ cách Nhà Trắng ở Washington, DC. vài đoạn đường.

Nhưng các thách thức pháp lý này đã bị bác bỏ, tuy nhiên các nhà lập pháp Dân chủ lại một lần nữa yêu cầu điều tra vụ việc này.

Kể từ khi vụ kiện Maryland, DC được đệ trình, các luật sư của ông Trump đã cố gắng ngăn chặn nó tiến hành.

Tuy nhiên, tuần trước, thẩm phán giám sát vụ án đã cho phép DC và Maryland ban hành 30 trát đòi hồ sơ kinh doanh từ tổ chức Trump Foundation và các nhóm liên kết - một quá trình thu thập bằng chứng sẽ tiếp tục cho đến tháng 8/2019.

Nguy cơ cho tổng thống: Sự việc có thể trở thành một quả bom chính trị chỉ chờ lúc nổ, cho thấy những chi tiết đáng xấu hổ về đế chế kinh doanh của tổng thống, ngay trong lúc chiến dịch tái tranh cử của ông bắt đầu được tiến hành. 

 

4.- Tổ chức Trump Foundation

Ngoài các cuộc điều tra liên bang về tổng thống và những cơ sở kinh doanh và tài sản của ông, giới điều tra của tiểu bang New York đang xem xét cơ quan từ thiện Trump Foundation của tổng thống.

Bộ trưởng Tư pháp New York Barbara Underwood cáo buộc rằng Trump Foundation hoạt động như một phương tiện thúc đẩy lợi ích chính trị và kinh doanh của tổng thống, vi phạm luật pháp Hoa Kỳ về những điều kiện được miễn thuế của các tổ chức từ thiện.

Tổng thống, để đáp lại, gọi cuộc điều tra là việc của "nhóm Dân chủ New York nhếch nhác" và ca ngợi là tổ chức từ thiện của ông đã trao tặng hơn 19 triệu đôla.

Các luật sư của Trump cố gắng bác bỏ vụ kiện, nhưng vào cuối tháng 11, một thẩm phán ở New York ra phán quyết rằng các cáo buộc "đủ mạnh để đưa ra tuyên bố rằng ông Trump cố tình sử dụng tài sản của Trump Foundation cho lợi ích cá nhân, dù ông ta biết rằng làm thế không phải là vì lợi ích của tổ chức từ thiện này."

Trong chiến dịch tranh cử năm 2016, phóng viên David Fahrentkeep của Washington Post đã trình bày chi tiết về cách ông Trump sử dụng tiền từ quỹ từ thiện của mình - vốn được tài trợ phần lớn từ sự đóng góp của bạn bè và cộng sự - để giải quyết các vụ kiện kinh doanh và tài trợ cho chiến dịch tranh cử tổng thống.

Nguy cơ cho tổng thống: New York đang tìm cách bắt Trump bồi thường gần 3 triệu đô la, thêm vào đó là các hình phạt tài chính khác, lệnh cấm ông Trump trong vòng 10 năm không được đứng đầu bất kỳ tổ chức phi lợi nhuận nào ở New York và lệnh cấm tương tự một năm đối với ba đứa con lớn nhất của ông, Eric , Ivanka và Donald Jr.

 

5.- Những khoản tiền 'bịt miệng'

Nguy cơ pháp lý trong bốn vụ việc trên không thu hút được nhiều sự chú ý bằng hai nguy cơ khác mà Trump đang phải đối mặt.

Hôm thứ Tư, Michael Cohen, cựu luật sư cá nhân của tổng thống, đã giải thích cách ông Trump sắp xếp các khoản trả tiền bịt miệng hai người phụ nữ từng có mối quan hệ tình dục với ông Trump trong thời gian chiến dịch tranh cử đang diễn ra.

Trong một phần của thỏa thuận nhuận tội với các công tố viên liên bang ở New York, ông Cohen thừa nhận cáo buộc vi phạm luật tài trợ cho việc tranh cử.

Trong hồ sơ tòa án và các tuyên bố sau đó, ông Cohen nói rằng ông đã hành động theo chỉ đạo của chính ông Trump - điều mà tổng thống kịch liệt phủ nhận.

Nguy cơ cho tổng thống: Ông Trump đã liên quan trực tiếp đến vi phạm luật tài trợ tranh cử - một trong những tội đã khiến luật sư cá nhân lâu năm của ông phải nhận án tù. Tờ National Enquirer, tờ báo giúp tiến hành thanh toán các khoản tiền bịt miệng này của Trump, chứng thực những lời khai của Cohen là đúng. Đây là một việc hết sức nghiêm trọng.

 

6.- Sự can thiệp của Nga

Trong khi đó, cuộc điều tra của Robert Mueller về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 và các mối quan hệ khác với chiến dịch tranh cử của Trump, vẫn đang tiếp diễn.

Ông Cohen cũng đang trợ giúp cuộc điều tra này, và cho biết các cuộc thương thảo về dự án đầu cơ bất động sản trị giá hàng triệu đô la tại Moscow của Trump tiếp tục diễn ra ngay cả thời gian tranh cử tổng thống và bao gồm các mối liên hệ với các quan chức Nga.

Trong các hồ sơ tòa án liên quan đến việc kết án cựu cố vấn an ninh quốc gia của Trump, ông Michael Flynn, văn phòng công tố viên đặc biệt cũng tiết lộ sự tồn tại của một cuộc điều tra bí mật trước đó và tiếp tục nỗ lực điều tra sự dính líu của Nga.

Tổng thống Trump từng phủ nhận không có sự thông đồng với Nga và bác bỏ cuộc điều tra, nói rằng đây là âm mưu của đảng Dân chủ.

Nguy cơ cho tổng thống: Nhiều cá nhân liên quan đến chiến dịch tranh cử của Trump đã liên lạc với phía Nga ngay trong lúc chính phủ Nga bị cáo buộc tiến hành một cuộc chiến tranh mạng (cyber-warfare) để hỗ trợ chiến dịch tranh cử của ông Trump. Có sự thông đồng giữa hai bên không? Nếu có, nó có liên quan đến tổng thống không? Đây là những câu hỏi cơ bản mà ông Mueller có nhiệm vụ phải trả lời.